Wat is Macula degeneratie?
Macula-degeneratie is een aandoening van het centrale gedeelte van het netvlies, de macula lutea, of gele vlek. Vaak wordt macula-degeneratie ‘slijtage’ van het netvlies genoemd. Zoals in een fototoestel de film de lichtgevoelige laag is, zo is het netvlies de lichtgevoelige laag achter in het oog.
Het centrale deel van netvlies (de macula) zorgt voor het waarnemen van kleine details, dit is noodzakelijk voor het lezen van bijvoorbeeld een boek en het herkennen van gezichten. Het overige deel van het netvlies zorgt voor het perifere zien. Het afsterven van de lichtgevoelige cellen wordt macula-degeneratie genoemd. Het scherpe zien verdwijnt en er blijft midden in het beeld een vlek achter. De rest van het netvlies blijft wel werken, zodat men zich globaal kan oriënteren, ook al mist men dan scherpte.
Leeftijdgebonden macula-degeneratie (LMD)
Deze vorm komt verreweg het meeste voor. De leeftijdgebonden macula-degeneratie begint meestal na het vijftigste levensjaar. In de westerse wereld, dus ook in Nederland, is LMD de belangrijkste oorzaak van een blijvende achteruitgang van het gezichtsvermogen bij mensen boven de 65 jaar. Bij LMD zijn er twee belangrijke vormen te onderscheiden: de ‘droge’ LMD en de ‘natte’ LMD (zie onder ‘Symptomen).
Oorzaken
Leeftijd
Leeftijd is de belangrijkste risicofactor voor LMD. Ongeveer 30% van de mensen boven de 75 jaar heeft LMD.
Erfelijkheid
Wanneer één of meer van uw bloedverwanten LMD heeft, heeft u een groter risico op het krijgen van LMD.
Roken
Roken zorgt voor een vijfmaal grotere kans op LMD (bij meer dan een pakje sigaretten per dag).
Voeding
Gezond eten (bijvoorbeeld groene groentes, weinig alcohol en weinig verzadigde vetzuren) verkleint de kans op LMD.
Geslacht
Een vrouw van boven de 75 jaar heeft tweemaal zoveel kans op LMD als een man van dezelfde leeftijd.
Symptomen
Droge LMD
Dit is een sluipend en zéér langzaam verlopend proces, waarbij het vele jaren kan duren voordat het zien achteruitgaat. Gewoonlijk zijn beide ogen min of meer gelijk aangedaan. Het is bij droge LMD belangrijk dat u in de gaten houdt of er vertekening, aan één of beide ogen, optreedt in de beelden van de omgeving (zoals een bocht in een raamkozijn of regel van een schrift). Dit kan wijzen op het ontstaan van de ernstigere ‘natte’ vorm.
Natte LMD
Bij natte LMD verloopt het verlies van het gezichtsvermogen veel sneller. In enkele dagen tot weken gaat het gezichtsvermogen sterk achteruit. Dit uit zich door verminderd zien, een vlek in het midden van het beeld die altijd op dezelfde plek zit en/of vervormd beeld, met andere woorden rechte lijnen worden krom. Deze vorm van LMD wordt ook wel exsudatieve LMD genoemd. De natte LMD ontstaat als bloedvaatjes onder de macula gaan groeien, waarbij vocht en bloed in of onder het netvlies terechtkomt. Opvallend is dat het andere oog nog lange tijd goed kan blijven.
Uiteindelijk leidt LMD tot een blinde vlek in het centrum van het gezichtsveld. De meeste mensen met LMD behouden een redelijk perifeer gezichtsvermogen. Volledige blindheid, dus echt niets meer kunnen zien, komt daarom nauwelijks voor bij LMD.
Mogelijke behandelingen
De behandeling van LMD is meestal alleen maar mogelijk in het vroege stadium van de ‘natte’ vorm van LMD. Behandeling van droge LMD is niet mogelijk.
Bij de natte LMD kunnen vaatgroeiremmende geneesmiddelen (anti-VEGF) toegediend worden door middel van een intravitreale injectie (zie de folder ‘Intravitreale injectie’) in het oog. Er is gebleken dat de injectie minimaal drie keer toegediend moet worden, vaak moet in het eerste jaar 6-12 maal gespoten worden.
Met een laserbehandeling of Photo Dynamische Therapie (PDT) kan slechts een klein deel van de patiënten behandeld worden en zelfs in die gevallen is niet te garanderen dat het effect gunstig blijft.
Wat kunt u doen om uw ogen te beschermen?
Voedingssupplementen
Uit de AREDS (-2) studie is gebleken dat een specifieke combinatie van voedingssupplementen (hoge doseringen vitaminen, mineralen en anti-oxidanten) effectief kan zijn om de verslechtering van maculadegeneratie te beperken. Het is alleen bewezen zinvol bij bestaande gevorderde droge maculadegeneratie, maar kan het ontstaan van maculadegeneratie niet voorkomen. Voedingssupplementen zijn niet werkzaam bij natte maculadegeneratie, maar worden wel geadviseerd om bij het andere oog (bij aanwezigheid van droge maculadegeneratie) de kans op verslechtering te verkleinen.
De huidige aanbevolen formule volgende de AREDS-2 studie bevat: zink (25-80 mg als zinkoxide), koper (2 mg als koperoxide), vitamine E (400 IU), vitamine C (500 mg), luteïne (10 mg), zeaxanthine (2 mg).
Preventief innemen van voedingssupplementen wordt niet aangeraden, dit is niet bewezen zinvol. Ook niet voor mensen met geringe droge maculadegeneratie. Gezond eten (groene groenten, fruit en regelmatig vette vis) is natuurlijk wel van belang, hierin zitten de normaal benodigde vitaminen, mineralen en anti-oxidanten.
Overleg met uw oogarts of het gebruik van voedingssupplementen voor u aan te bevelen is.
Welke hulpmiddelen zijn er beschikbaar voor mensen met LMD?
Mensen met LMD kunnen bij lezen en televisiekijken gebruikmaken van hulpmiddelen voor slechtzienden, zoals vergrotingsapparaten, telescoopbrillen, grootletter- en gesproken boeken en aangepaste computers. Koninklijke Visio in Heerhugowaard, kan u helpen met deze vragen. Indien u hier behoefte aan heeft kunnen wij u naar hen doorverwijzen.
Ook is er een patiëntenvereniging voor mensen met maculadegeneratie. Voor meer informatie: www.maculavereniging.nl
Welke resultaten kunt u verwachten van de behandeling?
Omdat er voor de droge LMD geen behandeling mogelijk is, zal de gezichtsscherpte langzaam achteruitgaan.
Bij de behandeling van de natte LMD stopt het nieuwe vat door de injecties met lekken en groeien, waardoor verdere achteruitgang tegengegaan wordt. Hoewel bij een minderheid van de patiënten de gezichtsscherpte verbetert, kan toch in de meeste gevallen een stabilisatie van de visus bereikt worden.
Mogelijke complicaties
Bij behandeling door middel van intravitreale injecties, zie de folder ‘Intravitreale injecties’.
Instructies voor thuis voorafgaand aan de behandeling
Bij behandeling door middel van intravitreale injecties, zie de folder ‘Intravitreale injecties’.
Instructies voor begeleiding, opvang en vervoer
Bij behandeling door middel van intravitreale injecties, zie de folder ‘Intravitreale injecties’.
Instructies voor thuis na de behandeling
Bij behandeling door middel van intravitreale injecties, zie de folder ‘Intravitreale injecties’.
Niet alle informatie in deze folder is noodzakelijk op u van toepassing. Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, stel deze dan aan uw oogarts, optometrist of orthoptist.
Bekijk onderstaande video om goed voorbereid naar Oogcentrum Noordholland te gaan. Heeft u vragen naar aanleiding van deze informatie belt u ons dan gerust. De medewerkers van Oogcentrum Noordholland staan voor u klaar en geven u deskundig antwoord op uw vragen.
Oogcentrum Noordholland
Gildestraat 10
1704 AG Heerhugowaard
Telefoonnummer: 088-9191800
E-mail adres: info@oogcentrumnoordholland.nl
Openingstijden:
ma-vr 8.00-16.30 uur
Voor spoed zijn wij 24 uur bereikbaar 088-9191800
Meer informatie?
Klantervaringen:
Bekijk hier onze reviews
Mijn Oogcentrum